Δευτέρα 17 Μαρτίου 2008

Πολιτική, Πολιτικοί και Μεταρρυθμίσεις


Οι μεταρρυθμίσεις που επιχειρεί η Νέα Δημοκρατία στο (φλέγον!) ασφαλιστικό ζήτημα βρίσκονται στην κορύφωσή τους αυτή την εποχή.
Το ΠΑ.ΣΟ.Κ., από την άλλη, μέσα και από το συνέδριό του προσπαθεί να αλλάξει σελίδα…

Μ’ αυτά και με τ’ άλλα [:περί αλλαγών, μεταρρυθμίσεων και πολιτικής ο λόγος…], θεώρησα πως είναι ενδιαφέρουσες οι σκέψεις που διατυπώνει ο Μίμης Ανδρουλάκης στο αρκετά ενδιαφέρον, κατ’ εμέ, βιβλίο του “Θηλυκό πόκερ. Συμφέρον και συμπάθεια”, που διάβασα πριν από ένα –ενάμιση χρόνο περίπου. Στρώθηκα, λοιπόν (για χάρη σας!...), και αντέγραψα ένα μικρό απόσπασμα από το βιβλίο του και το παραθέτω. Κι ο καθένας ας υποθέσει ό,τι θέλει για το σε ποιους αναφέρομαι και ποιούς εννοώ... [Έτσι κι αλλιώς το τελευταίο δεν έχει ιδιαίτερη σημασία. Σημασία έχει αν αξίζει να κρατήσουμε κάτι από τα γραφόμενα του συγγραφέα…]
«Μίμης: -Ο μεταρρυθμιστής πρέπει πολύ νωρίς, πριν περάσει στον σχεδιασμό των αλλαγών, να αποβάλει από τη σκέψη του κάθε ακαδημαϊκή προκατάληψη και φουτουριστική φαντασίωση ότι ξεκινά από το μηδέν, σ’ ένα παρθένο έδαφος. Θα βρει μπροστά του διοικητικά συστήματα “συντηρητικά”, που μεταβάλλονται αργά, συμπυκνώνουν ιστορία, οργανωτική μνήμη, παλαιούς συσχετισμούς δύναμης, κουλτούρα και υποκουλτούρα, μύθους, συνήθειες, προσδοκίες και σχέδια ζωής, δομές συμφερόντων, τυπικά και άτυπα δίκτυα πληροφόρησης, καθιερωμένους τρόπους με τους οποίους οι άνθρωποι κάνουν, καλά ή κακά, τη δουλειά τους, συμπεριφορές περιχαρακωμένες με γραπτούς και άγραφους νόμους. Δεν θα συναντήσεις μόνο αντιδράσεις από προσοδοθηρικές ομάδες που τα προνόμιά τους, πραγματικά ή φανταστικά, τις συνδέουν με το status quo. Μην τσιμπάς στις “θεωρίες συνωμοσίες”. Μην αναζητάς αποδιοπομπαίους τράγους, θα έλεγα σ’ έναν μεταρρυθμιστή πολιτικό. Οι άνθρωποι έχουν μάθει να κάνουν πράγματα με κεκτημένη ταχύτητα και οι αλλαγές βιώνονται σαν απειλή και αβεβαιότητα. Με σε αιφνιδιάσει η αλλεργία τους προς τις αλλαγές, ακόμα και ο κυνισμός τους. Οι δημόσιοι υπάλληλοι είναι μόνιμοι, εσύ εξαιρετικά προσωρινός. Έχουν δει πολλούς που ήρθαν στα υπουργεία με μεγάλα σχέδια, είδαν και απήλθαν δίχως να αφήσουν κάτι ιδιαίτερο. Μπορεί βαθύτερα να έχουν ενστερνισθεί την ιδέα ότι τα πράγματα αλλάζουν δίχως να αλλάζει τίποτα. Σε χώρες όπως η Ελλάδα ο αδίστακτος κομματισμός διαφθείρει το ήθος της δημόσιας υπηρεσίας και στρεβλώνει τα κίνητρα. Μην αποθαρρύνεσαι. Αναζήτησε τους παράγοντες της αλλαγής σε κάθε χώρο. Ενίσχυσε τα κίνητρα της αλλαγής. Βρες τρόπους να ανταμείβεις την καινοτομία. Να στηρίζεσαι διαρκώς σε μια κοινή γνώμη πιεστική για αλλαγές, απαιτητική για ποιότητα των υπηρεσιών. Μην έχεις το αίσθημα ότι συνομιλείς με την Ιστορία. Καλές είναι οι μεγάλες ιδέες, αλλά μην υποτιμάς τις μικρές βελτιώσεις. Το ατύχημα είναι πως όταν έκανες αντιπολίτευση καλλιεργούσες λάθος προσδοκίες και είχες στείλει ένα σωρό λάθος μηνύματα. Θα τα βρεις μπροστά σου. “Κατουράς στη θάλασσα, θα το βρεις στο αλάτι”, που έλεγε κι ο Χαρίλαος.

Νίκος:-Μα αυτός ο σκεπτικισμός μπορεί να ερμηνευτεί σαν θρήνος για τον πεσόντα μελλοντικό μεταρρυθμιστή. Ένα προκαταβολικό μνημόσυνο. Οι σκέψεις αυτές μπορεί να δημιουργήσουν στους μεταρρυθμιστές μια κρίση σκεπτικισμού ή και πανικού, μπορεί να καλλιεργήσουν σαν βέλτιστη στρατηγική επιλογή το “do nothing”, να μην κάνεις τίποτα. Να αποδεχθείς ότι είσαι προσωρινός, αναλώσιμος στην εξουσία και να κοιτάξεις να “περάσεις καλά”. Θα έχεις στο πλευρό σου την προκατάληψη της κοινωνίας υπέρ του status quo, να μην αλλάξει τίποτα.

Μίμης:-Ακριβώς αυτό θέλω, μια πρόωρη κρίση σκεπτικισμού ή και πανικού πριν καν ξεκινήσεις τον σχεδιασμό των μεταρρυθμίσεων και βέβαια πολύ προτού βρεθείς στην εξουσία. Η μεταρρύθμιση θα ξεκινήσει από τον εαυτό σου. Ο υπερενθουσιώδης ξερόλας που πουλά οράματα –αέρα πατέρα!- είναι ακατάλληλος για το Νέο Δημόσιο Μάνατζμεντ. “Μεταρρυθμίστε τους μεταρρυθμιστές, εκσυγχρονίστε τους εκσυγχρονιστές”, ήταν η φωνή του “Βαμπίρ και Κανίβαλοι”. Περνάς έγκαιρα την κρίση, όπως την ιλαρά, ύστερα δαμάζεις τη σκέψη σου να συγκεντρώνεσαι στα τελικά αποτελέσματα. Εσύ ο ίδιος πρώτος μπαίνεις σε διαδικασία μάθησης μέσα στην προετοιμασία, στον σχεδιασμό και στην εφαρμογή των μεταρρυθμίσεων. Το Νέο Δημόσιο Μάνατζμεντ, στη “θηλυκή” εκδοχή που περιγράφουμε, απαιτεί να έχεις ξεκάθαρο στο μυαλό σου το “γιατί” των αλλαγών, το “τι”, το “ποιοι” και το “πόσο”»

[Μίμης Ανδρουλάκης, “Θηλυκό πόκερ. Συμφέρον και συμπάθεια”, σελ. 225-227 παρ.2]